گۆڤاری ئاران بۆ زمان و زانستە مرۆڤایەتییەكان

دور السّياحة في التّنمية الاجتماعيّة دراسة ميدانيّة علي الشركات السّياحيّة

هه‌تاو كریم خضر

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 1-19

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-01

پوخته‌

يهدف هذا البحث إلي معرفة مدي دور السّياحة في التّنمية الاجتماعيّة، وهل للسّياحة من فوائد إجتماعيّة ... زیاتر بخوێنەوە يهدف هذا البحث إلي معرفة مدي دور السّياحة في التّنمية الاجتماعيّة، وهل للسّياحة من فوائد إجتماعيّة للمجتمع المحلي؟ وهل تسهم السّياحة في زيادة الوعي المجتمعي؟ أي : هل للسّياحة يَ‌ثارها الاجتماعيّة الإيجايّة في تنمية الشعور بالانتما‌و والاعتزاز بالوطن وتراثه؟بنا‌وً عليه، ولتحقيق أهداف البحث، حدّدت الباحثة السؤال الإشكالي التالي: إلي أيّ مدي لعبت السّياحة دورًا في التّنمية الاجتماعيّة ضمن إقليم كوردستان؟" ما يعني أنّ هذه الإشكاليّة تتضمّن تساؤلات عدة .. تُعتبر هذه الدراسة من الدراسات الوصفيّة التّحليليّة والتي استخدمت المنهج الاستقرائي بالاعتماد علي الدراسات والَابحاث والَادبيّات السّابقة، إضافة إلي منهج المسح الاجتماعي بالعينة الباالغ عددها (50) من أصل (100) شركة سياحيّة شاركت في معرض أربيل الدولي بتاريخ 6-8 مارس 2025 في العاصمة أربيل؛ كما واستعانت الباحثة باستمارة الاستبيان المكونة من (15) سؤال تبعًا للتالي : (5) أسئلة حول البيانات العامة للشركة و (10) أسئلة خاصة بدور السّياحة في التّنمية الاجتماعيّة..لاحقًا، توصلت الباحثة إلي مجموعة استنتاجات كان من أهمها أنّ: للسّياحة دورها في تغير البنيتين التحتيّة والفوقيّة للمجتمع؛. لذلك، وفي الختام: أوصت الباحثة بتفعيل اهتمام أكبر بالسّياحة في إقليم كوردستان: إذ إنّها لا تؤدّي إلي التّنمية الاجتماعيّة فحسب بل وتؤثر إيجابًا أيضًا- كلّما ارتفع مستوي الاهتمام بتنميتها- علي بقية أنواع التّنمية وبالنهاية التّنمية المستدامة.

رۆڵی تراکی دەنگی لە ژانری فیلمدا

خەندە سیف الدین حویجە

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 20-37

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-02

پوخته‌

ئەم توێژینەوەیە کە بەم ناونیشانە خراوەتە روو(رۆڵی تراکی دەنگی لە ژانری فیلمدا) لە سەرەتاوە تا کۆتایی ... زیاتر بخوێنەوە ئەم توێژینەوەیە کە بەم ناونیشانە خراوەتە روو(رۆڵی تراکی دەنگی لە ژانری فیلمدا) لە سەرەتاوە تا کۆتایی بە چەند هانگاوێکی یەک لە دوای یەک ئەنجامدراوە. یەکەم هەنگاو بەو کێشەیەدەستپێدەکات (تراکی دەنگی چ رۆڵێک دەگێڕێت لە پێناسەکردنی ژانری فیلمدا؟ ئایا تراکی دەنگی رۆڵی سەرەکی یاخود یارمەتیدەر دەگێڕێت لە فیلمدا؟) کە ئامانجی سەرەکی تێگەشتن لە رۆڵی میوزیک لە فیلمدا . تێگەشتن لە چۆنیەتی دەستنیشانکردنی ئەو میوزیکەی کە لەگەڵ ژانری فیلمەکدا دەگونجێت.تێگەشتن لە چونیەتی دۆزینەوەی پەیوەندی نێوان تراکی دەنگی و فیلم. توێژینەوەکە پشتی بە میتۆدی وەسفی شیکاریی بەستووە و بەشێوەیەکی مەبەستدار هەر دوو فیلمی(١٩٨٨- ئاڵودەی) وەک سامپڵی توێژینەوەکە هەڵبژاردووە. لە گرنگترین ئەو ئەنجامانەی توێژەر پێگەشتووە بریتییە لە( میوزیک رۆڵی سەرەکی هەیە لە فیلمی ١٩٨٨دا نەک لاوەکی، کە لە فیلمی ئالودەدا کەمتر ئەو رۆلە دەگێرێت. کۆمپۆزەر لە فیلمی ١٩٨٨ توانیویەتی میوزیک لەگەڵ ژانری فیلم بە گشتی و پەیامە دیار و نادیارەکانی نیو فیلمەکە بگونجێنێت. ئەرکی هەریەکەیان لە دیمەنی گونجاودا بەرجەستە بکات، بەراورد بە فیلمی ئالودە کە میوزیک کەمتر هاوتایە لەگەڵ ژانر و دیمەنە پڕ لە توندتیژییەکان. میوزیک لە فیلمی ١٩٨٨لەگەڵ دیمەنەکاندا دەبێتە مایەی گوزارشت کردن لە هەستە جیاوازەکان بۆ پەلکێش کردنی بینەر، بە هۆی ئەو پەیوەندییە هارمۆنییەی لە نێوان تراکە دەنگییەکان و چیرۆکی فیلمەکەدا هەبوو، لە فیلمی ئالودەدا چەلۆ ئامێرێکی دیارە کە ئاوێزانی نێو دیمەنە پڕ لە توندوتیژ و پڕ لە ئازار و نائومێدییەکانە تارادەیەکی زۆر لە هەموو دیمەنکاندا وەک یەک ئەرکی گوزارشتکردنی هەبوو.

ڕێڕەوی ئەنتەرناسیۆنالیزمی و ناسیۆنالیزمی لە ئەزموونی شیعریی ڕەفیق سابیردا (١٩٧٠ – ١٩٩١ )

علي هیدایه‌ت الزنكنة؛ سامان عیزەدین

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 38-53

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-03

پوخته‌

ڕەفیق سابیر وەک یەکێک لە دەنگە ناوازەکانی شیعری کوردی کە بە قەڵەمێکی بە بڕشت و دڵێکی سۆزدارەوە ڕۆڵێکی ... زیاتر بخوێنەوە ڕەفیق سابیر وەک یەکێک لە دەنگە ناوازەکانی شیعری کوردی کە بە قەڵەمێکی بە بڕشت و دڵێکی سۆزدارەوە ڕۆڵێکی گرنگی لە گەشەی شیعری هاوچەرخی کوردی گێڕاوە، ئەو شاعیرەی کە ژیانە فیکری و هونەرییەکەی وەک ئاوێنەیەکی ڕۆشن ڕەنگدانەوەی گۆڕانکارییە قووڵەکانی سەردەمەکەیەتی و ئەزموونە شیعرییەکەی بەشێکە لە جیهانی شیعری سیاسی کوردی.توێژینەوەکە گۆڕانکاری فیکری و هونەری ڕەفیق سابیر لە شیعرەکانیدا لە (١٩٧٠ – ١٩٩١) دەخاتەڕوو، لە ئەنتەرناسیۆنالیزمی شیوعیەوە بەرەو ناسیۆنالیزمی کوردی، لە قۆناغی یەکەمدا وەک ئەندامێکی چەپی حزبی شیوعی عێراق بیرۆکەی یەکگرتوویی و خەباتی نەتەوە ستەملێکراوەکانی جیهانی دەربڕیوە، ڕەخنەی لە سیستەمی ئیمپریالیزم و کۆڵۆنیالیزم گرتووە، و بە زمانێکی شیعری نێونەتەوەیی باسی عەدالەتی کۆمەڵایەتی کردووە، بەڵام دوای کارەساتی هەڵەبجە گۆرانکارییەکی بنەڕەتی لە بیرکردنەوەیدا ڕوو دەدات و ڕووی لە ناسیۆنالیزمی نەتەوەیی کرد و لەو بوارەدا شیعرەکانی بوونە دەنگی خۆشەویستی نیشتمان و پاراستنی زمان و کولتور و ناسنامەی نەتەوەیی، توێژینەوەکە دەریدەخات کە شاعیر توانیویەتی بە شێوازێکی هونەری بەرز هەردوو ڕێڕەوەکە تێکەڵ بکات و وێنەیەکی تەواو لە کەش و هەوای سیاسی و کۆمەڵایەتی سەردەمەکەی دەرببڕێت.

عنوان (فاعلية استراتيجية بيكس(P.E.C.S)في التحصيل عند طلاب الصف السابع الاساس لمادة العلوم للجميع البحث

چۆڤین ئازاد؛ علي عبدالرحمن جمعة زەنگەنە

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 54-73

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-04

پوخته‌

هدف هذه الدراسة إلى تحديد فاعلية استراتيجية بيكس في التحصيل عند طلاب الصف السابع الأساس في مادة العلوم ... زیاتر بخوێنەوە هدف هذه الدراسة إلى تحديد فاعلية استراتيجية بيكس في التحصيل عند طلاب الصف السابع الأساس في مادة العلوم للجميع ،اتبعت الباحثة المنهج التجريبي، تكونت العينة من (50) طالباً، تم تقسيمهم إلى مجموعتين بواقع (25) طالباً في المجموعة التجريبية درسوا المادة وفق استراتيجية بيكس و(25 ) طالباً في المجموعة الضابطة درسواالمادة نفسها وفق الطريقة الاعتيادية ، تم اختيار المجموعتين من مدرستين في نفس المنطقة الجغرافية، من ثانويتي ( شورش و قرةهنجير)للبنين، للعام الدراسي( 2024-2025) م. تم إعداد اختبار للتحصيل، تكون من (30) فقرة منها (26) فقرة من نوع الاختبار الموضوعي/اختيار من متعدد، و(4) فقرات من النوع المقالي، تم إيجاد صدق المحتوى ومعامل السهولة والصعوبة لكل فقرة و فعالة البدائل الخاطئة، مع القوة التمييزية لكل فقرة ، تم ايجاد ثباته بتطبيقه على عينة استطلاعية تكونت من (100) طالبة في مدرسة (ئةنديشة الأساسي)،و باستخدام طريقتين الأولى التجزئة النصفية، فبلغ ثباته (0.86)،والطريقة الثانية بمعادلة ألفا كرونباخ، فكانت قيمتها (0.84)، وهو معامل جيد يدل على موثوقية الأداة.بعد الانتهاء من الدراسة والحصول على النتائج، أجرت الباحثة التحليل الإحصائي باستخدام برنامج spss. أظهرت النتائج وجود فرقاً ذو دلالة إحصائية بمستوى دلالة (0.05) بين مجموعتي الدراسة في التحصيل و لصالح المجموعة التجريبية التي درست وفق استراتيجية بيكس.في ضوء هذه النتائج، توصلت الباحثة إلى عدد من الاستنتاجات والتوصيات.

فاعلية تصميم تعليمي قائم على تكنولوجيا الواقع المعزز في التحصيل الدراسي و تنمية المعتقدات المعرفية لدى طلبة المرحلة الاولى في قسم التربية الخاصة

سامره‌ند حمدامين حسين

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 74-89

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-05

پوخته‌

سعى البحث الحالي الى التعرف على( فاعلية تصميم تعليمي قائم على تكنولوجيا الواقع المعزز في التحصيل الدراسي ... زیاتر بخوێنەوە سعى البحث الحالي الى التعرف على( فاعلية تصميم تعليمي قائم على تكنولوجيا الواقع المعزز في التحصيل الدراسي و تنمية المعتقدات المعرفية) لدى طلبة المرحلة الاولى في قسم التربية الخاصة/ كلية التربية بجامعة صلاح الدين/أربيل. ولتحقيق الاهداف تم صياغة فرضيتان صفريتان و اتبعت الباحثة المنهج التجريبي و تصميم المجموعتين المتكافئين ذو الاختبار القبلي-البعدي ، وتكونت العينة من (18) طالب و طالبة، وزعت عشوائيأ على مجموعتين ضابطة وتجريبية، وتمثلت اجراءات البحث ببناء أداتي البحث تمثلت ببناء اختبار تحصيلي تم بنائه من قبل الباحثة لقياس التحصيل الدراسي لعينة البحث و تكونت من (30) فقرة على هيئة أسئلة موضوعية ،وبعد التحقق من الصدق و الثبات للاختبار واجراء التحليل الاحصائي لفقراته،و مقياس المعتقدات المعرفية تم إعداده من قبل الباحثة الذي تكونت من (30) فقرة وبعد التحقق من الصدق والثبات للمقياس واجراء التحليل الاحصائي لفقراته وبعد تطبيق الاداتين على عينة البحث وجمع البيانات باستخدام اختبار مان وتني لاختبار الفروق بين اداء المجموعتين وتم استخدام معامل الاثر للتعرف على فاعلية تصميم القائمة على تكنولوجيا الواقع المعزز، وقد اظهرت النتائج: ظهرت النتائج وجود فروق ذات دلالة إحصائية بين متوسطي درجات المجموعة التجريبية والمجموعة الضابطة في الاختبار البعدي، وذلك لصالح المجموعة التجريبية. كما تبين وجود فرق إحصائي دال بين متوسط الدرجات المجموعتين ولصالح المجموعة التجريبية في تنمية التحصيل الدراسي والمعتقدات المعرفية واتصفت تصميم تعليمي قائم على تكنولوجيا الواقع المعزز بفاعليتها في التحصيل الدراسي وكذلك في تنمية المعتقدات المعرفية. وفي ضوء ما توصلت إليها الباحثة من نتائج أوصت الباحثة مجموعة من التوصيات و المقترحات.

زانستی زمانی ناسینی‌و لێکچوون‌و جیاوازییە زمانییەکان تیایدا

بێستون ئه‌بوبكر؛ .جوانە احمد حەمەحسێن

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 90-106

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-06

پوخته‌

ناونیشانی (زانستی زمانی ناسینی(cognitive linguistic)‌و لێکچوون و جیاوازییە زمانیەکان تیایدا) بۆ ئەم لیكۆڵینەوە ... زیاتر بخوێنەوە ناونیشانی (زانستی زمانی ناسینی(cognitive linguistic)‌و لێکچوون و جیاوازییە زمانیەکان تیایدا) بۆ ئەم لیكۆڵینەوە دانراوە، پرسیاری سەرەکی توێژینەوەکە، ئەوەیە کە دیاردەی لێکچوون‌و جیاوازییە زمانییەکانە کە لە زماندایدا هەیە، تا چی ڕادەیەک دەتوانرێت ئەم لێكچوون و جیاوازییە گشتاندن‌و لێکۆڵینەوەی بە پێی پولەئاخاوتنییەکانی زمان‌و تیۆری زانستی زمانی ناسینی تیایدا بکرێت، دووبارەبوونەی فۆڕمە لێکچووەکانی زمان لە پۆلەئاخاوتنە جیاوازەکانی وەک: ناوو کرداردا چۆن کاردەکات، ئایا دەتوانرێت لاگرەکان (پێشگروپاشگر) وەک ناوەکان شاوەچەیان (پرۆتۆتایپیان) دیاریبکرێت، ئەمانە گرنگرترین ئەو پرسیارانەن کە بۆ وەڵامدانەوەی لێکۆڵینەوە کراوە، شیکردندەوەیش لەسەر ئەوە کراوە، لەناو لێکچوونە زمانییەکانەوە، جیاوازییەکانیش بوونیان هەیە، لێرەوەیە جیاوازی‌و لێکچوونە زمانییەکان بە دیاردەیەکی زمانی دانراوە، بەڵام وردەکاری زمانیی تیایاندا هەڵگیراوە، هەوڵدراوە ئەو وردەکارییە بخرێتەڕوو، بە پێی تیۆری زانستی زمانی ناسینی لە ئێستای زمان‌و هەندێك کات لە مێژووی زمان نموونە وەرگیراوە، تا ئەنجامی زانستی بخرێتەبەردەست. یەکێك لە ئەنجامەکەکانیش بریتییە لە: بچووکردنەوەی ناو لە ڕێگەی (- ە) لە ناوێكەوە بۆ ناوێكی تر پێکهاتەی ناوەکە دەگۆڕێت، چونکە ناو وەک کردار خاوەنی ڕەگ‌و قەدی دیاریکراو نییە، لێرەیەوەیە لێكچوون‌و جیاوازییە زمانییەکان، لە ناوەڕۆكی ناوو کرداردا جیاوازیان هەیە.

الهوية الكُردية وتجلياتها الثقافية في رواية (مقام الكُردْ) لـمها حسن

شيرين اسماعيل شوكه؛ صاحب رشيد موسى

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 107-117

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-07

پوخته‌

تسعى هذه الدراسة إلى تحليل العناصر السردية التي تُسهم في إبراز الوعي الثقافي الكُردي، وتشكيل ملامحه ... زیاتر بخوێنەوە تسعى هذه الدراسة إلى تحليل العناصر السردية التي تُسهم في إبراز الوعي الثقافي الكُردي، وتشكيل ملامحه في سياق المنفى والتعدد والانتماء. يتناول هذا البحث، كيف تُعيد رواية (مقام الكُردْ) تشكيل الهوية الكُردية في سياق ثقافي متعدد عبر ثلاث موضوعات رئيسة، تُبرز تفاعل الذات الكُردية مع الموسيقى واللغة والعولمة. يُسلط البحث الضوء على دور الموسيقى، ولا سيما (مقام الكُردْ)، في تشكيل الوعي الثقافي، حيث تظهر الموسيقى كذاكرة جمعية حيَّة تعبر عن الألم، وتستدعي الجذور الثقافية المنفية، إنها لا تكتفي بأن تكون خلفية فنية، بل تتحول إلى صوت داخلي يُعيد تشكيل الهوية ويمنحها طاقة المقاومة، فتصبح الموسيقى رمزاً للانتماء في عالمٍ متشظٍ.واللغة هي من أهم علامات الهوية، وتأصيل الانتماء، حيث تكشف الرواية عن هوية لغوية وثقافية هجينة تتكون من تداخل الكُردية، والعربية، والفرنسية، وهو ما يعكس واقع الشتات والانتماء المتعدد، تظهر اللغة هنا ليس فقط كوسيلة للتواصل، بل كمساحة صراع ومقاومة، تُعيد من خلالها الشخصيات تموضعها داخل عالم مفكك. ويناقش البحث العولمة، موضحاً كيف تسعى الرواية إلى إعادة تمثيل الكُردي بوصفه ذاتاً فاعلة تتجاوز الصور النمطية. تتجلى العولمة كقوة مهيمنة، لكن الرواية تستثمرها لتقديم سردية بديلة تُبرز الغنى الثقافي والتنوع الانساني.

پارادایمی پۆزەتیڤیستی؛ سەرەتاکانی توێژینەوە و هەڵبژاردنی میتۆد لە توێژینەوەی کۆمەڵایەتیدا (توێژینەوەیەکی شیکاری-هێرمێنۆتیکییە بۆ ماستەرنامەکانی بەشی کۆمەڵناسی-زانکۆی سلێمانی)

ئاشتی خلیل محمد؛ عمر علی احمد

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 119-139

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-08

پوخته‌

ئامانج لەم توێژینەوەیە تێگەیشتنە لە پارادایمی فەلسەفی بەگشتی و پارادایمی پۆزەتیڤیستی بەتایبەتی، هەروەها ... زیاتر بخوێنەوە ئامانج لەم توێژینەوەیە تێگەیشتنە لە پارادایمی فەلسەفی بەگشتی و پارادایمی پۆزەتیڤیستی بەتایبەتی، هەروەها ئەو تێگەیشتنانەی لە ڕوانگەی دنیابینی پۆزەتیڤیستییەوە بۆ سەرەتاکانی توێژینەوە (کێشە و ئامانجی توێژینەوە) و هەڵبژاردنی میتۆدی توێژینەوە دەکرێت. لە توێژینەوەکەدا شیکارییەکی هێرمێنۆتیکی بۆ ئەو ماستەرنامانە ئەنجامدراوە کە پێشکەش بە بەشی کۆمەڵناسی کراون، لەناویاندا توێژینەوە کۆمەڵناسییەکان و توێژینەوە ئەنسرۆپۆلۆجییەکان دەگرێتەوە. بە تێگەیشتن لە پەیوەندی نێوان ئەم دوو گۆڕاوە (پارادایمی فەلسەفی و تویژینەوەی کۆمەڵایەتی) بەو ئەنجامانە گەیشتووین کە پەیوەندییەکی مێژوویی و ئەکادیمی تایبەت بە پرسە فەلسەفییەکان پێکەوەیان دەبەستێتەوە. هەر پارادایمێکی فەلسەفی کۆمەڵێک گریمانەی فەلسەفی سەبارەت بە پرسەکانی (بوون، زانین، بەها، لۆجیک، میتۆد، ڕەوانبێژی) هەیە، هەروەها بە تێگەیشتن لە هەریەکێک لە پارادایمە فەلسەفییەکان لە کۆتاییدا و لە بەشی مەیدانی توێژینەوەکەدا پەیوەندی نێوان پارادایمی پۆزەتیڤیستی (کە یەکێکە لە پارادایمە سەرەکییەکانی زانستی کۆمەڵایەتی) لەگەڵ هەڵبژاردنی ناونیشان و دەستنیشانکردنی کێشە و ئامانج و میتۆدی توێژینەوە لە ماستەرنامەکانی بەشی کۆمەڵناسیدا هەڵسەنگێندراون و لە ئەنجامەکاندا دەرکەوتووە؛ یەکەم، توێژەران لە پرسی پارادایمی ڕێنوێنیکەری توێژینەوەکانیان تێنەگەشتوون و ئاماژەیان بۆ نەکردووە لە توێژینەوەکانیاندا. دووەم، لە ڕێگەی شیکارییە هێرمێنۆتییەکییەکانمانەوە لەوە تێگەیشتووین کە زۆرێک لە ماستەرنامەکان پرسەکانی بوونناسی و زانینناسی و بەهاناسی و لۆجیکییان لە توێژینەوەکانیاندا پەیڕەو نەکردووە و بە تێکەڵکردنیان لەگەڵ پارادایمەکانی دیکەدا توێژینەوەکانیان لە پەیڕەوکردنی ڕێنوێنییەکانی پارادایمی پۆزەتیڤیستی دوورخستۆتەوە.

کارایی بەکارهێنانی ستراتیجی نێردراوی گەڕۆك لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی بیركردنەوەی پێكەوەبەستراو لای قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتى لە بابەتە کۆمەڵایەتییەکان

سردار عبدالرحمن؛ كوردستان محمد؛ ئیبراهیم قاسم

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 140-158

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-09

پوخته‌

ئامانجی لەم توێژینەوەیە زانینی (كارایی بەكارهـێـنانی ستراتیجی نێردراوی گەڕۆك لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی ... زیاتر بخوێنەوە ئامانجی لەم توێژینەوەیە زانینی (كارایی بەكارهـێـنانی ستراتیجی نێردراوی گەڕۆك لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی بیركردنەوەی پێكەوەبەستراو لای قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتى لە بابەتە کۆمەڵایەتییەکان)، لەپێناو ئەو ئامانجە توێژەران دیزانینی (نیمچە كۆنترۆڵكراو) بەكارهێناوە لەگەڵ ڕێكارەكانی توێژینەوەكە. كۆمەڵگەی توێژینەوەكەش بریتیە لە قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتی لە سنوری بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی هەڵبجە لە(41) قوتابخانە پێكهاتبوو، بۆ دەستنیشانكردنی نموونەی توێژینەوە بە مەبەست قوتابخانەی (حسن ئاوا)ی بنەڕەتی هەڵبژاردرا، توێژەران بەشێوەی (هەڕەمەكی سادە) دووگروپی هەڵبژارد و گروپەكان لەم گۆڕاوانەدا هاوسەنگكران( نمرەی بابەتی كۆمەڵایەتی ساڵی پێشوو- تەمەن – ئاستی زیرەكی- ڕادەی خوێندواری دایك وباوك – تاقیكردنەوەی زانیاری پێشینە )، وەتوێژەران بۆ دیاریكردنی بابەتەكانی خوێندن لە ماوەی ئەزموونیدا، (3) بەندی پەرتوكی بابەتەكۆمەلایەتیەكانی هەڵبژارد، لەپێناو داڕشتنی ئامانجەكانی توێژینەوە و بەپێی ناوەڕۆكی بابەتەكە توێژەران(125) ئامانجی داڕشت لەسەر بنەمای پۆلێنكردنی بلۆم لە بواری مەعریفیدا لە ئاستەكانی (بیرهێنان- تێگەیشتن -جێبەجێكردن – شیكردنەوە)، توێژەران تاقیكردنەوەیەكی ئامادەكرد لەسەر دەستكەوتی خوێندن پێكهاتبوو لە (30)بڕگەی لە جۆری (هەڵبژاردن)، هەروەها تاقیكردنەوەیەك بۆ گەشەپێدانی بیركردنەوەی پێكەوەبەستراو پێكهاتبوو لە(32) بڕگە، بۆ دڵنیابوون لە ڕاستێتی و جێگیری ئامڕازەكانی توێژەران شیكاركردنی ئاماری پێویستی ئەنجامدا ودەركەوت هەردوو جۆری تاقیكردنەوەكەی شیاون، بۆ ئاماركردنی داتاكانی توێژینەوەكەی توێژەران بەرنامەی(30spss ) بەكارهێنا.ئەنجامەكانی توێژینەوەكە ئەوەیان دەرخست كە: (جیاوازی ماناداری ئاماری هەیە لە نێوان ناوەندە ژمێرەیی نمرەكانی پێشی وپاشی قوتابیانی گروپی ئەزموونی لە تاقیكردنەوەی بیركردنەوەی پێكەوەبەستراو بەراورد بە ناوەندە ژمێرەی نمرەكانی پێشی وپاشی قوتابیانی گروپی كۆنتڕۆلكراو لە بەرژەوەندی گروپی ئەزموونیدایە. هەروەها جیاوازی بەڵگەداری ئاماری هەیە لە نێوان ناوەندی ژمێرەیی دەستكەوتی قوتابیانی گرووپی ئەزموونی بەراورد بە ئاستی دەستكەوتی گروپی كۆنتڕۆڵكراو، لە بەرژەوەندی گروپی ئەزموونيدایە. لە ژێر رۆشنایی ئەنجامەكان توێژەران چەند ڕاسپاردە و پێشنیارێكی خستەڕوو.

کارایی بەکارهێنانی ستراتیجی هەڵەكە بدۆزەرەوە لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی بیركردنەوەی لۆژیكی لای قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتى لە بابەتە کۆمەڵایەتییەکان

حیدر سه‌فاءه‌دین ڕەباتی؛ كوردستان محمد؛ ئیبراهیم قاسم دەرویش

خول 1، ژماره‌ 2 ، به‌فرانبار 2025، لاپه‌ڕه‌ 159-177

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-02-10

پوخته‌

ئامانجی لەم توێژینەوەیە زانینی (كارایی بەكارهـێـنانی ستراتیجی هەڵەكە بدۆزەرەوە لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی ... زیاتر بخوێنەوە ئامانجی لەم توێژینەوەیە زانینی (كارایی بەكارهـێـنانی ستراتیجی هەڵەكە بدۆزەرەوە لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی بیركردنەوەی لۆژیكی لای قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتى لە بابەتە کۆمەڵایەتییەکان)، لەپێناو ئەو ئامانجە توێژەران ئەزموونی (نیمچە كۆنترۆڵكراو) بەكارهێناوە لەگەڵ ڕێكارەكانی توێژینەوەكە. كۆمەڵگەی توێژینەوەكەش بریتیە لە قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتی لە سنوری بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی هەڵبجە، بۆ دەستنیشانكردنی نموونەی توێژینەوە بە مەبەست قوتابخانەی (گۆران)ی بنەڕەتی هەڵبژاردرا لە وەرزی دووەمی ساڵی خوێندنی(2024-2025)، توێژەر بەشێوەی (هەڕەمەكی سادە) دووگروپی هەڵبژارد و گروپەكان لەم گۆڕاوانەدا هاوسەنگكران( نمرەی بابەتی كۆمەڵایەتی ساڵی پێشوو- تەمەن – ئاستی زیرەكی- ڕادەی خوێندواری دایك وباوك – تاقیكردنەوەی زانیاری پێشینە )، وەتوێژەر بۆ دیاریكردنی بابەتەكانی خوێندن لە ماوەی ئەزموونیدا، (3) بەندی پەرتوكی بابەتەكۆمەلایەتیەكانی هەڵبژارد، لەپێناو داڕشتنی ئامانجەكانی توێژینەوە و بەپێی ناوەڕۆكی بابەتەكە توێژەر(125) ئامانجی داڕشت لەسەر بنەمای پۆلێنكردنی بلۆم لە بواری مەعریفیدا لە ئاستەكانی (بیرهێنان- تێگەیشتن -جێبەجێكردن – شیكردنەوە)، توێژەر تاقیكردنەوەیەكی ئامادەكرد لەسەر دەستكەوتی خوێندن پێكهاتبوو لە (30)بڕگەی لە جۆری (هەڵبژاردن)، هەروەها تاقیكردنەوەیەك بۆ گەشەپێدانی بیركردنەوەی لۆژیكی پێكهاتبوو لە(30) بڕگە، بۆ دڵنیابوون لە ڕاستێتی و جێگیری ئامڕازەكانی توێژەر شیكاركردنی ئاماری پێویستی ئەنجامدا ودەركەوت هەردوو جۆری تاقیكردنەوەكەی شیاون، بۆ ئاماركردنی داتاكانی توێژینەوەكەی توێژەر بەرنامەی(30spss ) بەكارهێنا.ئەنجامەكانی توێژینەوەكە ئەوەیان دەرخست كە: (جیاوازی ماناداری ئاماری هەیە لە نێوان ناوەندە ژمێرەیی نمرەكانی پێشی وپاشی قوتابیانی گروپی ئەزموونی لە تاقیكردنەوەی بیركردنەوەی لۆژیكی بەراورد بە ناوەندە ژمێرەی نمرەكانی پێشی وپاشی قوتابیانی گروپی كۆنتڕۆلكراو لە بەرژەوەندی گروپی ئەزموونیدایە. هەروەها جیاوازی بەڵگەداری ئاماری هەیە لە نێوان ناوەندی ژمێرەیی دەستكەوتی قوتابیانی گرووپی ئەزموونی بەراورد بە ئاستی دەستكەوتی گروپی كۆنتڕۆڵكراو، لە بەرژەوەندی گروپی ئەزموونيدایە. لە ژێر رۆشنایی ئەنجامەكان توێژەر چەند ڕاسپاردە و پێشنیارێكی خستەڕوو.

شیکاری گوتاری پۆل بۆ کارلێکی مامۆستا و خوێندکار لە هەرێمی کوردستان لە پۆلەکانی ئینگلیزی

خول 1، ژماره‌ 1 ، گه‌لاوێژ 2025، ، لاپه‌ڕه‌ 155-170

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-01-12

پوخته‌

توێژینەوەکە لێکۆڵینەوە دەکات لەوەی کە چۆن مامۆستایان لە پۆلەکانی ئینگلیزی لە زانکۆی سۆران پشتگیری ... زیاتر بخوێنەوە توێژینەوەکە لێکۆڵینەوە دەکات لەوەی کە چۆن مامۆستایان لە پۆلەکانی ئینگلیزی لە زانکۆی سۆران پشتگیری لە کارلێکی پۆل دەکەن، چۆن فێرخوازەکان دەرفەتەکانیان بۆ بەشداریکردن هەست پێدەکەن، و چۆن هۆکارەکانی پۆل و کولتووری کاریگەرییان لەسەر کارلێکردن و بەشدرای کردن هەیە. توێژینەوەکە لەسەر بنەمای تیۆری لێهاتوویی کارلێکی پۆل (CIC) دامەزراوە، کە گرنگی پرسیارکردن، فیدباک و بەکارهێنانی زمان لە پێشخستنی کارلێکی ماناداردا دەردەخات. داتاکان لە ڕێگەی پرسیارنامەی خوێندکاران و چاودێریکردنی پۆلەوە کۆکرانەوە بۆ لێکۆڵینەوە لە شێوازەکانی کارلێککردن لە پۆل . شەست و چوار خوێندکار پرسیارنامەکەیان پڕکردەوە، و نۆ پۆلی ئینگلیزی چاودێری کران. چاودێریکردنەکە لەسەر بەشداریکردنی خوێندکاران، پرسیارکردن، فیدباک و بەکارهێنانی زمانی مامۆستا بوو. پرسیارنامەکە لێکۆڵینەوەی لە بۆچوونی خوێندکاران کرد سەبارەت بە بەشداریکردنیان، پشتگیری مامۆستایان، و ڕۆڵی داینامیکی پۆل لە کارلێککردندا. ئەنجامەکان دەریدەخەن کە مامۆستایان زمانێکی ڕوون و تێگەیشتوویان بەکارهێناوە و فیدباکێکی بەردەوامیان پێشکەش کردووە بۆ پشتگیریکردنی خوێندکاران. پرسیارکردن بە شێوەیەکی کاریگەر بەکارهات بۆ پشکنینی تێگەیشتن و هاندانی بەشداریکردنی خوێندکاران. زۆرێک لە خوێندکاران ڕایانگەیاند کە کارلێکی پۆلەکان یارمەتیدەر بووە بۆ باشترکردنی متمانەیان لە قسەکردن و کەشێکی فێربوونی ئەرێنی دروستکردووە. زۆربەی کارلێکەکان لەلایەن مامۆستایانەوە سەرپەرشتی دەکرا، بەڵام خوێندکاران چالاکانە بەشداربوون لە پۆلدا. هەروەها بەها کولتوورییەکان، وەک نیشاندانی ڕێز لە ڕێگەی بێدەنگییەوە، کاریگەرییان لەسەر چۆنیەتی بەشداریکردنی خوێندکاران لە گفتوگۆکانی پۆلدا هەیە.

Digital Transformation in the Public Sector: Evaluating the Role of Accounting Information Systems in Strategic Decision-Making case Study in KRG

خول 1، ژماره‌ 1 ، گه‌لاوێژ 2025، ، لاپه‌ڕه‌ 23-1

https://doi.org/10.24271/ARAN.2025.01-01-01

پوخته‌

This report examines the critical role of Accounting Information Systems (AIS) in contemporary business operations. AIS, which encompass a blend of technology, people, data, and procedures, ... زیاتر بخوێنەوە

السّياق اللُّغوي وأَثرُه في دَلالة التّفسير، تَفسيرُ البَغَوي أنمُوذجًا

خول 1، ژماره‌ 1 ، گه‌لاوێژ 2025، ، لاپه‌ڕه‌ 24-35

https://doi.org/10.24271/ARN.2025.01-01-02

پوخته‌

يُعدّ القرآن الكريم أعظم نص لغوي نزل بلسانٍ عربيٍّ مبين، وقد تميز بأسلوبه الفريد، وبنائه المعجز، وثرائه ... زیاتر بخوێنەوە يُعدّ القرآن الكريم أعظم نص لغوي نزل بلسانٍ عربيٍّ مبين، وقد تميز بأسلوبه الفريد، وبنائه المعجز، وثرائه الدلالي، مما يجعل فهمه وتفسيره يتطلب أدوات منهجية دقيقة، ومن أبرزها الاعتماد على السياق في بيان معاني الآيات والمفردات. فالكلمة القرآنية، وإن كانت تُعرف من خلال معناها اللغوي، إلا أن معناها المقصود في النص قد يتحدد ويتجلى من خلال السياق الذي وردت فيه، سواء أكان سياقًا لفظيًا سابقًا أو لاحقًا، أو سياقًا بارزًا داخل السورة أو في عموم القرآن.يهدف هذا البحث إلى إبراز أثر السياق في بيان دلالة الآيات، وبيان دلالة الكلمة القرآنية من خلال الاستعانة بالسياق القرآني عينه، فكان السّياق موضع عناية أهل اللغة والتفسير قديمًا وحديثًا، ولا بُدَّ لكل مفسّر من الاستعانة بالسياق لكي يصل إلى المعنى الحقيقي للكلمات والآيات القرآنية، فاللّفظة القرآنية وغير القرآنية لا يُمكن أن يتبيّن لنا دلالتها إلا من خلال السياق؛ فكل لفظة تختلف معناها باِختلاف السّياق الذي وردت فيهوسبب اِخْتيارنا لتفسير البغوي هو أنّه اِعتمد كثيرًا على السياق لبيان معنى المفردات والآيات في القرآن الكريم، فالتفسير بالمأثور جزء لا يتجزأ من منهج البغوي في التفسير، إذ اِعتمد كثيرًا على تفسير القرآن بالقرآن ما أمكن ثم التفسير بأقوال الصحابة والتابعين، وجعلنا جل تركيزنا في النوع الأول(تفسير القرآن) الذي يعتمد على السياق القرآني بشكل كامل، ثم أنّه من التفاسير المُعوّل عليها عند أهل السنة والجماعة، وقد أشاد به العلماء جمٌ من العلماء، ولكن طلاب العلم لم يعنوا بدراسته على الوجه المطلوب مقارنةً بالتفاسير الأُخرى، لذلك قررنا أن نجعل دراستنا في هذا التفسير، بعد أنْ وجدناه غير مدروس في هذا الباب.

New technologies in the enhancement of an archaeological site: Virtual Archaeology experiences at the Punic site of Sarcapos (S. Maria di Villaputzu, Sardinia)

خول 1، Special Issue: ISC-RHCG-2025 ، ڕه‌زبه‌ر 2025، ، لاپه‌ڕه‌ 440-461

https://doi.org/10.24271/ARN.025-01-01-SC-26

پوخته‌

The site of Sarcapos is located in the hamlet of S. Maria di Villaputzu, at the mouth of Flumendosa river, along the south-eastern coast of Sardinia. Since 2019, it has been systematically ... زیاتر بخوێنەوە

ڕۆڵی پەندی پێشینان لە پاراستنی کەلتووری کوردیدا

خول 1، Special Issue: ISC-RHCG-2025 ، ڕه‌زبه‌ر 2025، ، لاپه‌ڕه‌ 52-68

https://doi.org/10.24271/ARN.025-01-01-SC-4

پوخته‌

ئەدەبی زارەکی وەکو بەشێک لە کەلتووری گەلی کورد، یەکێکە لەو بابەتە گرنگانەی ڕۆڵێکی کاریگەری هەیە لە ... زیاتر بخوێنەوە ئەدەبی زارەکی وەکو بەشێک لە کەلتووری گەلی کورد، یەکێکە لەو بابەتە گرنگانەی ڕۆڵێکی کاریگەری هەیە لە پاراستنی ناسنامەی نەتەوەی کورد، کە دەتوانرێت وەکو سیمایەکی تایبەت و جیاکەرەوەی فەرهەنگی نەتەوەیی لێی بڕوانرێت، چونکە ئەدەبیاتی زارەکی هەر کۆمەڵگە و نەتەوەیەک وەکو پێکهاتەیەکی سەرەکی کەلتووری ئەو نەتەوە سەیردەکرێت و سیمایەکی تایبەت بەخۆی هەیە و دەکرێت وەکو بەشێک لە تایبەتمەندییە جیاکەرەوەکانی کەلتووری ئەو نەتەوە تەماشابکرێت. لەم ڕوانگەیەشەوە دەتوانرێت بوترێت یەکێک لە ئەرکە سەرەکییەکانی پەندی پێشینان پاراستنی بەشێک لە کەلتووری نەتەوەی کوردە، چونکە لێوڕێژە لە کۆمەڵێک بابەتی کەلتووری و دابونەریتی پەیوەست بە کۆمەڵگەی کوردی، کە لە باب و باپیرانەوە بۆمان ماوەتەوە. ئەم توێژینەوەیە بە ناونیشانی(ڕۆڵی پەندی پێشینان لە پاراستنی کەلتووری کوردیدا) هەوڵدەدات کۆمەڵێک بابەتی کەلتووری وەکو داب و نەریت و لایەنی مەعریفی لە پەندی پێشینانی کوردیدا بخاتە بەرباس، هەروەها ئەوەش ڕوونبکاتەوە، کە بۆچی وێڕای ئەوەی ئەم بابەتە کەلتووریانە مێژوویەکی دێرینیان هەیە، بەڵام ئێستاش دەشێت وەکو بەشێکی زیندووی ئەدەب ئەژمار بکرێت.ئەم توێژینەوەیە پێڕەوی لە ڕێبازی (وەسفی- شیکاری) دەکات. بایەخی توێژینەوەکە لەوەدایە، ئەوە دەسەلمێنێت، کە تا ئێستاش پەندی پێشینان پارێزەری چەندین داب و نەریت و بابەتی کەلتووریی کوردییە، ئەوەش پشتڕاست دەکرێتەوە، کە کۆمەڵگەی کوردیش وەکو هەموو کۆمەڵگەکانی تر بێبەش نییە لە کۆمەڵێک بابەتی کەلتووری، کە دەشێت ئەمەش وەکو بەشێک لە ناسنامەی کۆمەڵگەی کوردی لێی بڕوانرێت.یەکێک لەو ئەنجامە گرنگانەی ئەم توێژینەوەیە پێی گەیشتووە ئەوەیە، کە بەشێک لە بابەتە کەلتورییەکانی وەک داب و نەریت و لایەنی مەعریفی گەلی کورد، لە چوارچێوەی پەندی پێشیناندا گوزارشتیان لێکراوە و پارێزراون

ژماره‌ و داتاکان
بڵاو کردن له‌ ساڵی	2025
ژماره‌ی ساڵانه‌	4
ژماره‌ی خۆل	1
کۆی ژماره‌کان	3
بینیی توێژینه‌وه‌	8,261
ژمارەی دابەزاندنی پی دی ئێف	4,649
تێکڕای بینینی توێژینه‌وه‌	111.64

گۆڤاری ئاران بۆ زمان و زانستە مرۆڤایەتییەكان

ئه‌و توێژینه‌وانه‌ی ئاماده‌ن بۆ بڵاوكردنه‌وه‌

ژماره‌ی ئێستا

خول 1 (2025)

دور السّياحة في التّنمية الاجتماعيّة دراسة ميدانيّة علي الشركات السّياحيّة

پوخته‌

رۆڵی تراکی دەنگی لە ژانری فیلمدا

پوخته‌

ڕێڕەوی ئەنتەرناسیۆنالیزمی و ناسیۆنالیزمی لە ئەزموونی شیعریی ڕەفیق سابیردا (١٩٧٠ – ١٩٩١ )

پوخته‌

عنوان (فاعلية استراتيجية بيكس(P.E.C.S)في التحصيل عند طلاب الصف السابع الاساس لمادة العلوم للجميع البحث

پوخته‌

فاعلية تصميم تعليمي قائم على تكنولوجيا الواقع المعزز في التحصيل الدراسي و تنمية المعتقدات المعرفية لدى طلبة المرحلة الاولى في قسم التربية الخاصة

پوخته‌

زانستی زمانی ناسینی‌و لێکچوون‌و جیاوازییە زمانییەکان تیایدا

پوخته‌

الهوية الكُردية وتجلياتها الثقافية في رواية (مقام الكُردْ) لـمها حسن

پوخته‌

پوخته‌

کارایی بەکارهێنانی ستراتیجی نێردراوی گەڕۆك لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی بیركردنەوەی پێكەوەبەستراو لای قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتى لە بابەتە کۆمەڵایەتییەکان

پوخته‌

کارایی بەکارهێنانی ستراتیجی هەڵەكە بدۆزەرەوە لەسەر دەستكەوت و گەشەپێدانی بیركردنەوەی لۆژیكی لای قوتابیانی پۆلی هەشتەمی بنەڕەتى لە بابەتە کۆمەڵایەتییەکان

پوخته‌

شیکاری گوتاری پۆل بۆ کارلێکی مامۆستا و خوێندکار لە هەرێمی کوردستان لە پۆلەکانی ئینگلیزی

پوخته‌

Digital Transformation in the Public Sector: Evaluating the Role of Accounting Information Systems in Strategic Decision-Making case Study in KRG

پوخته‌

السّياق اللُّغوي وأَثرُه في دَلالة التّفسير، تَفسيرُ البَغَوي أنمُوذجًا

پوخته‌

New technologies in the enhancement of an archaeological site: Virtual Archaeology experiences at the Punic site of Sarcapos (S. Maria di Villaputzu, Sardinia)

پوخته‌

ڕۆڵی پەندی پێشینان لە پاراستنی کەلتووری کوردیدا

پوخته‌

پێڕست کردن

چۆنیەتی خۆ تۆمار کردن لە ماڵپەری گۆڤاری (ئـاران) بۆ زمان و زانستە مرۆڤایەتیەکانی زانکۆی گەرمیان

چۆنیەتی ناردنی توێژینەوە بۆ گۆڤاری(ئــاران) بۆ زمان و زانستە مرۆڤایەتیەکانی زانکۆی گەرمیان

چۆنیەتی پێداچوونه‌وه‌و ناردنه‌وه‌ی توێژینه‌وه‌ بۆ ماڵپەڕی گۆڤاری (ئاران) بۆ زمان و زانستە مرۆییەکانی زانکۆی گەرمیان