Document Type : Orginal Articles
Authors
Department of Archaeology, Sulaimani University, College of Humanities
Abstract
Sayed Khalil Village: Nestled just 7 kilometres north of Kalar district, it emerges as one of the most significant archaeological sites in the region. This historic village boasts approximately 24 domed tombs, each showcasing a unique architectural style that reflects the rich cultural tapestry of the area. These structures vary in form, with some taking on square shapes, others being elegantly circular, all adorned with splendid domed roofs. Notably, a third type of tomb remains uncovered, adding to the diversity of this remarkable site.
Both the interiors and exteriors of the domes are embellished with intricate arches and striking geometric patterns, signifying the artistic prowess of their creators. These architectural masterpieces serve as the final resting places for local leaders, including princes, Jaff leaders, and respected figures of the community, and are believed to date back to the late eighteenth and early nineteenth centuries.
This study aims to illuminate the mapping techniques pioneered by domes, meticulously detailing the architectural units of these tombs and the various materials employed in their construction. By showcasing a range of architectural examples of the domes, we seek to introduce the distinctive style of the tombs, as well as the inscriptions and maps that grace their walls
Keywords
Article Title [کوردی]
بیناسازى گۆڕەکانى گوندى سەید خەلیل توێژینەوەیەکى مەیدانیە, نموونەى هەڵبژێراو
Authors [کوردی]
- مهدى جلال مصطفى بەرزنجى
- جەزا شۆڕش حمەشریف
بەشى شوێنەوار، زانکۆى سلێمانى، کۆلێژى زانستە مرۆڤایەتیەکان
Abstract [کوردی]
گوندى سەید خەلیل یەکێکە لە ناوچە شوێنەوارییە گرنگەکانی سەر بە قەزاى کەلار، دەکەوێتە دوورى (٧کم ) لە باکوورى قەزاکە. ئەم گوندە نزیکەى ٢٤ گۆڕی گومەزداری تێدایە، کە شێوازى بیناسازیەکانیان جیاوازە. هەندێکیان شێوازى بیناسازی چوارگۆشەییە و هەندێکتریان شێوەیان بازنەییە سەقفەکەى بەگومەزى قوچەکی داپۆشراوە، جۆرى سێیەمیان سەردا نەپۆشراوە. بەشى ناوەوە و دەرەوەی گومەزەکان بە تاق و کەوان و بە نەخشى ئەندازەیى ڕازێنراونەتەوە. ئەم یەکە بیناسازیانە تایبەتن بە گۆڕى بەگزادە وسەرۆکى هۆزى جاف و پیاوچاکانى سەید و شێخى ناوچەکە، و مێژووى دروستکردنیان بە بۆچوونى ئێمە دەگەڕێتەوە بۆ کۆتایى سەدەى هەژدە و سەرەتاى سەدەى نۆدە.
ئەم توێژینەوەیە هەستاوە بە دەرخستنى شێوازى نەخشەسازی جۆرى گۆمەز و یەکە بیناسازیەکانى دیارىکردووە و جۆرى ئەو کەرەستانەى بەکارهاتوو لە بیناکردنیان. بە گرنگ زانرا کە لەم توێژینەوەیەدا چەند نموونەیەکى جیاوازی بیناسازى گومەزەکان بخرێتە ڕوو، ئەمەش بۆ ناساندنی شێوازى جۆرى بیناسازیەکە کە تایبەتە بەناوچەکى گەرمیان و جۆرى گۆڕەکان کە نووسینى لە سەر هەلکۆڵدراوە وە تەرزى گۆڕەکانى ناوچەى گەرمیان و گوندى سەید خەلیل جیاوازە لە ڕووى شێوازى هەڵبەستن و دروستکردنى لە چاو ناوچەکانى ترى کوردستان، وهەروەها هەندێک لەم گومەزانە نەخشى مرۆ{ و گیانەوەر لە سەر دیوارەکانى نەخشێنراوە .
Keywords [کوردی]
- گومەز
- بیناسازى گۆڕ
- ژینگە
- نۆژەنکردنەوە
- گەشتیارى ئاینیی
)